Bevrijdingsherdenking 19 september 2004
60 jaar na de bevrijding hebben we voor de Britse bevrijders iets terug kunnen doen in aanwezigheid van veteranen van het Suffolk Regiment en van jonge soldaten van de King’s Own Scottish Borderers. We waren dan ook blij dat we met de organisatie van Hamont-Achel konden meedoen met een herdenkingsviering die om 13u startte te Kaulille, om 14u verder ging te Sint-Huibrechts-Lille, om 15u te Achel en om 16u te Hamont. Een goed geplande en prima uitgevoerde herdenkingsviering op deze zonnige zondag, ingeleid door het saxofoonensemble van de Koninklijke Fanfare ‘Vermaak na Arbeid’.
Dankzij de bijdrage van de gemeente Neerpelt en sponsoring van begrafenisondernemer Creemers (foto vader met de twee zonen) konden wij aan de Fierkens-heikant vlak bij het kanaal een herdenkingsmonument oprichten voor de Britse bevrijders.
Symbolisch is het uitgewerkt in een V-vorm, waarin zowel het Engelse victory (overwinning) als het Nederlandse vrede mee bedoeld worden: een symbool voor bevrijding en tegelijkertijd ook voor vrede.
De bevrijding van Sint-Huibrechts-Lille op 19 september 1944 moeten we plaatsen in het kader van de Operatie Market Garden, een gecombineerde actie van luchtlandingstroepen (Operatie Market) en grondtroepen (Operatie Garden). De geallieerde legers wilden een wig drijven in Nederland door het bezetten van de bruggen over de Maas, de Waal en de Rijn en van daaruit Duitsland in het noorden aanvallen. Het 30ste korps van het 2de Britse leger trok noordwaarts over de brug van Lommel-Barrier vanaf 17 september. In de nacht van 18 op 19 september stak het 8ste korps, dat voornamelijk bestond uit de 3de infanteriedivisie, over het Kempisch Kanaal. De aanval gebeurde door bataljons van de 9de brigade o.l.v. brigadegeneraal Browne en bestond uit het 2de bataljon van de Lincolns en het 2de bataljon van de Royal Ulster Rifles.
Zij werden ondersteund door de King’s Own Scottish Borderers, die Achel bevrijdden op 20 september. De Lincolns werden omwille van de tegenstand op de Broekkant van jonge SS-kadetofficieren, in hun acties geholpen door het 2de bataljon van de East Yorkshire en nadien door het 2de Suffolk Regiment dat ook op 20 september Hamont bevrijdde. We komen in een volgend nummer terug op de bevrijdingsacties, zoals de Britten het zelf rapporteerden in hun bataljonsverslagen.
Deze aanval op de Duitsers aan de overkant van het kanaal heeft heel wat levens gekost.
Het was dan ook een indrukwekkend moment toen Jan Van der Velden één voor één de namen van de gesneuvelde Britten uitsprak.
Het monument werd nadien onthuld door brigadegeneraal Bill Deller en burgemeester Raf Drieskens.
Op de Nederlandstalige plaat is volgende tekst aangebracht:
“In dankbare herdenking aan de soldaten van de 3de Infanterie Divisie van het 2de Britse leger, die in het kader van de operatie Market Garden hun leven lieten in de strijd voor de bevrijding van Sint-Huibrechts-Lille op 19 september 1944. Wij zullen hun hoogste offer altijd herinneren als een bijdrage voor vrijheid en vrede.”
Na het spelen van de nationale hymnes van Groot-Brittannië en België werden bloemen neergelegd, terwijl de klokken over Lille galmden, namens de plaatselijke gemeenschap door burgemeester Raf Drieskens, namens de vertegenwoordigers van het Suffolk- en KOSB-regiment door John Fenn en namens de oud-strijdersvereniging door voorzitter Henri Evens. De Last Post werd door Jean Quanten gespeeld ter ere van de gesneuvelde soldaten en rondde deze plechtigheid af.
François Joosten